De Quai d’Honneur op Frioul. In de vroege ochtenduren is hier nagenoeg niemand: de Frioul-If Express brengt nog geen dagjesmensen. Een vaste bewoner van respectabele leeftijd, geeft zijn planten water. In de badjas. Dapper, want wind, zon en extreem weinig neerslag drogen de kale kalkrotsgrond uit waar je bij staat. Trots, want zijn plantjes staat er patent bij. Het is een blikvanger, dit postzegeltuintje: wanneer je de boot afkomt, is het de eerste en bijna enige tuin die je ziet. De natuur van Frioul laat zich nauwelijks bedwingen.
Het is fijn om in alle rust de ochtend gade te slaan en op het dooie akkertje richting het ‘centrum’ van het eiland te kuieren. De uitbaters van de restaurants schrobben de terrassen en maken zich op voor het dagelijks toeristenoffensief. Een handjevol bootjesmensen, wat dorpelingen en ik halen kraakverse stokbroden, croissants en pains au chocolat bij het kleine, maar fijne kruidenierswinkeltje. Een doosje eieren, wat fruit en vooruit, ook een fles wijn voor de lunch mee in de rugzak.
Aanvankelijk is de lokale kruideniersvrouw wat stug en ontoegankelijk. Wel vriendelijk, maar ze lijkt niet heel veel plezier te beleven aan haar kruideniersbestaan op dit eiland. Dat kan ik mij goed voorstellen: in de winter is hier geen levende ziel te bekennen en in de zomer wordt het eiland overspoeld door hordes dagjesmensen. Haar man, een typische Marseillais: klein, gedrongen, type ruwe bolster-blanke pit, is een potentiële praatjesmaker, maar meer dan tot beleefdheden uitwisselen over het weer, komen we in eerste instantie niet. Echter, tijdens het derde verblijf op Frioul gebeurt er iets opmerkelijks.
De superette is een épicerie de dépannage, een winkel voor noodgevallen. Je kunt er blikvoer inslaan, reuze handig als je van plan bent om dagenlang te dobberen op zee. Uiteraard is er water-in-flessen, met of zonder koolzuur, ook gekoeld! En veel frisdrank om de dagjesmensen nat te houden. Artikelen voor persoonlijke verzorging, lekkere dingen om het aperitief door te komen. Zelfs groente en fruit en wat voorverpakte vleeswaren, maar jammergenoeg – heel on-frans – weinig kaas.
Het wijnschap is groot te noemen, zeker in verhouding tot de andere producten die er geëtaleerd zijn. Uiteraard wat sterker spul: Ricard en Port, maar ook Crémant de Bourgogne, omdat het leven een feestje is. Kortom, de keuze is er beslist niet reuze, maar gek genoeg kent het wijnschap een aanzienlijk aanbod: van eenvoudig tot iets complexer, oplopend in prijs. Van zalmkleurige rosé uit de Provence, naar een paar rode wijnen en zelfs een witte en rosé Bandol. Een gekoeld flesje mee naar een van de idyllische calanques van het eiland? Geen enkel probleem!
Bandol vraagt om een verkenning, maar op het moment dat mijn parate kennis over de gebruikte druivensoorten in de witte Bandol even hapert, schroom ik niet om hiernaar te informeren bij de eilandkruidenier. Immers, in het land van de wijn heeft vrijwel iedereen de wijnwarenkennis toch op orde? Bien sûr, hij kent de druivensoorten van de rosé, maar dat was niet mijn vraag. Ik zou graag die van de witte willen weten. Desolé, een antwoord heeft hij helaas niet. Ook het etiket biedt geen houvast. Tant pis, het is niet heel belangrijk, of toch, want het ijs lijkt gebroken tussen ons. Een paar dagen later ontdek ik tot mijn verbazing nieuw aanbod. In de aanloop naar de zomer, is het blijkbaar tijd om het assortiment te heroverwegen. De kruideniersvrouw is heel even van slag als ik kom afrekenen. Ze kent de prijs nog niet uit haar hoofd en verifieert het door mij genoemde bedrag nog even door het schapkaartje te raadplegen.
Comme d’habitude is het de volgende ochtend weer tijd voor stokbrood en kom ik nietsvermoedend de winkel in, op weg naar toiletpapier en afwasmiddel. Het echtpaar is druk doende met vakken vullen en inkooplijsten controleren, maar als zij mij ontdekken, stuiven ze direct op me af en vragen ze enthousiast of de nieuwe wijn mij heeft behaagd. Ik gooi er spontaan een (wellicht iets te positieve) proefnotitie uit! Ze luisteren aandachtig en zijn trots dat er ten minste iemand is die de wijn heeft goedgekeurd. En zo zie je maar weer: wijn verbroedert, wijn ontdooit zelfs de aanvankelijk stugge en op het oog niet zo commercieel ingestelde middenstander…
De liefde voor dit eiland brengt ons er steeds weer terug, ook dit jaar. De eerste actie is altijd een bezoek aan de superette. Een blik ravioli voor de eerste dag en een fles wijn uiteraard. Als ik richting de winkel loop, ruik ik de geur van vers gezaagd hout en zie ik de eilandkruidenier verhit achter een zaagtafel stoeien met prachtige planken. Als hij mij ziet, laat hij alles uit zijn handen vallen en roept al van verre een uitbundig ça va! Wat een ontvangst. Ik schud de man de hand en ook zijn vrouw komt achter haar toonbank vandaan voor een begroeting: jullie zijn weer teruggekomen! Oui, oui, ici c’est le paradis, n’est-ce-pas. De kale en saaie betonnen winkel ondergaat een metamorfose: alle schappen worden opgeknapt met fraaie houten planken: hier wordt geïnnoveerd!
De wijnhoek was vorig jaar al opgeknapt, zo belangrijk is het wijnschap blijkbaar, het is de blikvanger van de winkel. Ik complimenteer beide ondernemers, de winkel wordt prachtig. Vooral het mannetje lijkt van trots spontaan enkele centimeters te groeien, het vrouwtje blijft angstvallig in haar afstandelijke rol, hoewel ik toch een schuchtere glimlach om haar mondhoeken zie krullen.
Na een paar dagen ontdek ik de grootste innovatie: contactloos betalen! O ja, ik had heus de laptop achter de toonbank wel gezien, maar had aangenomen dat deze niet voor commerciële doeleinden diende en dacht dat het kruideniersvrouwtje in deze stille uren van het voorseizoen de tijd doodde met een potje Candy Crush.
Een misvatting. Hier is sprake van digitale vooruitgang, van betalen ‘sans contact’. Ik had het tot dusver nog nergens gezien in Frankrijk. Mijn ontbijtboodschappen kosten meer dan de 10 euro die je moet besteden om er gebruik van te mogen maken, zo zegt het handgeschreven kaartje in de vitrine. Ik besluit het erop te wagen, de portemonnaie in aanslag. Het duurt even voordat de verbinding is gemaakt, maar dan zijn er de verlossende woorden bij monde van het kruideniersvrouwtje: het is gelukt. Dat had ik even niet zien aankomen! Resoluut keer ik om en loop richting wijnschap: dit moment moet gevierd worden! Ik kies een fles van onder een tientje en betaal, sans contact…
Tussen Noordzee en Méditerranée 