Het platform Kijk, Zuid-Frankrijk! is een idee van Renée Vonk-Hagtingius, journalist, schrijver, copywriter en vertaler. Ze woont al 30 jaar in Zuid-Frankrijk en heeft zich omringd met een aantal medewerkers die ook graag over het mooiste deel van Frankrijk berichten en vooral vertellen.
Trots ben ik: met regelmaat mag ik vertellen over wijn, maar ook over andere dingen die zo fijn en kenmerkend zijn aan Zuid-Frankrijk. Lees hieronder mijn verhalen voor Kijk, Zuid-Frankrijk.
Longread: Een speurtocht in Nuits-Saint-Georges
Nooit onderschatten: wijn van de coöperatie
Wijn van de kale berg
Cuvée Lucie: het zoetgevooisde zomeravondlied van de langste dag
Wijn van het duizelingwekkende schiereiland Cap Corse
23-01-2022: Een fijngevoelige Hoogheid in je glas: Winterse feeërieke plaatjes van wijngaarden van de Savoie en Bourgogne deze week. De kale takken van de wijnstokken kunstig versierd met kettingen van rijpkristallen. Kleine kunstwerkjes gestolde adem van koning Winter slingeren zich om de kale, nog niet gesnoeide takken. In mijn glas heb ik een wijn van het tamelijk onbekende druivenras altesse uit een eveneens niet heel voor de hand liggend herkomstgebied, de IGP Coteaux de l’Ain. Een Hoogheid!
06-12-2021: Dat kastanjebos in de Ardèche. Op tijden dat de Hollandse natuur haar bontgekleurde jas aantrekt, schieten de herfstherinneringen als paddenstoelen uit mijn melancholieke brein. Daarin is het weer herfst in de Ardèche, voel ik bijna weer de klamheid van een muf vakantiehuis, waaruit de ziel van dagelijks leven al enige jaren is vertrokken en loop ik in gedachten weer kastanjes te rapen. Mijn gedachten slingeren onmiddellijk naar het vakantiehuis in de herfst van 2005.
31-10-2021: 2021: een wijnopus vol special effects. Op de valreep kreeg ik deze nazomer nog een glimp mee van Zuid-Franse wijngaarden: verzorgde wijnstokken, keurig in het gelid. De toewijding straalde af van het ritselend druivenblad in de nazomerbries, de paarse trossen nog zonnebadend, wachtend op de naderende oogst. Voluptueuze rondborstige trossen, bijna klaar voor hun reis naar de vergistingstank. Er waren ook van druiven verlaten wijnstokken, het licht verkleurend blad kreeg al een herfstblosje, als voorbode op de winterrust. Het grote mirakel van de druivencyclus was al weer bijna ten einde, in een jaar waar wonderen schaars waren en natuurkrachten de dienst uitmaakten. Lees hier het verhaal 2021: een wijnopus vol special effects.
19-09-2021: Wijn in de trein
De Zuid-Franse nazomer lokte mij naar een van de fijnste plekken van Frankrijk: het 7e arrondissement van Marseille, de eilanden van de archipel du Frioul (Ratonneau, Pomègues, If en Tiboulen). Dit jaar kon ik het laatste bootje naar de eilandengroep alleen bereiken als ik per trein zou reizen. Dus koos ik op Schiphol niet voor de vertrekhal, maar daalde ik af in de catacomben, naar de rails die mij via Brussel met de TGV in een uurtje over zeven richting Frankrijks zuiden zouden sporen. Voor het eerst in de 40-jarige geschiedenis van de hogesnelheidstrein. De hoogste tijd om kennis te maken met de ultieme gewaarwording om in één dag naar de Méditerranée te reizen.
15-08-2021: Eenmaal in het beloofde roséland, er is geen weg meer terug
Een glas Provençaalse rosé erbij is een inkoppertje bij het herlezen van het boek “Op zoek naar de mooiste rosé” van de Engelse auteur Jamie Ivey. Zo’n bleekroze rosé uit de Provence, om het goede gevoel erbij te krijgen. Een glas weemoed en een glas voorpret. Ik herinner me niet meer exact waar ik het boek voor het eerst las. Was het in de schaduw van een machtige plataan in de Hérault, Minervois of Luberon? Met mijn voeten bungelend in het zacht ruisende rivierwater van Gardon, Aigues of Durance? Of in een calanque, achter een kalkstenen rots om uit de klauwen van pestkop mistral te blijven? Helaas, het boek verraadt zijn reisverleden niet. Er rollen geen zandkorrels uit wanneer ik het uit zijn standplaats op de wijnboekenplank haal. Geen verdwaalde frêle vleugel van een cigale. Geen platanenblad als boekenlegger en zelfs geen schaamteloze wijnkring die zich als hard bewijsmateriaal heeft binnengedrongen in de vezels van het papier.
18-07-2021: Notre Dame de Beauregard wijst je de weg
De keren dat ik de Notre Dame de Beauregard aan de rechterkant van de Autoroute du Soleil zag opdoemen, zijn niet meer op twee handen te tellen. Zij is een vast baken op weg richting Het Grote Zuiden. Zodra wij haar zagen, wisten we dat sortie 26 (Sénas) snel zou volgen, de vertrouwde poort naar de Luberon. Een beau regard heeft ze zeker. Hoog gelegen op haar rots. Geheel Onze Lieve Vrouwe-waardig, kijkt ze trots uit over het Provençaalse landschap: de westelijke blik gericht op de Alpilles, naar het oosten kijkt ze naar de Luberon en de Ventoux. Altijd boog ik af naar links, richting de vertrouwde Luberon, hoewel ik in de Michelinatlas heus wel had gezien dat er rechts ook nog Frankrijk bestond.
20-06-2021: Heimwee-slobberen op een roze Luberonwolk
Op een niet onaardige voorzomeravond bracht het doorgaans schrale televisieaanbod de film ‘A good year’, naar het gelijknamige boek van wijlen Peter Mayle. Een Zuid-Franse slobberfilm, gedraaid in het mooiste decor van Frankrijk: de Luberon. Knap staaltje marketing van de zenderbaas, om ons lekker te maken met beelden van een land dat gevoelsmatig alleen op de landkaart en in de herinnering leek te bestaan. De avond buiten in de tuin was net niet zo mooi om urenlang tegenaan te leunen, de wind un petit peu te fris om behaaglijk de uitbarstende natuur gade te slaan. Kortom, ik had een kurkdicht alibi om mij binnen te laven aan de weemoedig makende beelden op het scherm.
30-05-2021: Lekker in z’n blootje: natuurwijn uit de Luberon.
Geïnspireerd door de verbluffend mooie natuur van de Luberon die op de achtergrond meekeek, viel de wijnkeuze voor het diner bij de charmante gîte in Vaugines op een vin naturel van een producent uit Cucuron. Van het gebaande en conventionele wijnpad af, met wijn in zijn blootje, zonder sluier van sulfiet en andere duistere kelderkleding, was een woest aantrekkelijk vooruitzicht. Ik was er klaar voor.
09-05-2021: Cap Corse: een apéro aan het einde van de bewoonde wereld.
Cap Corse is de 40 kilometer lange vinger die boven de romp van het ’Île de Beauté’ omhoog steekt richting het vasteland van Frankrijk. Een vingerwijzing of misschien een ‘middelvinger’ naar de rest van Frankrijk en de rest van Corsica: wij zijn eigenwijs! De vingertop van dit door woeste winden schoongeveegde stukje Corsica maakte nieuwsgierig, dus volgde een tocht naar het uiterste noorden. Een tocht naar het einde van de bewoonde wereld, het niet-gemanicuurde nageltje van Corsica.
05-04-2021: Verlangen naar de wijn van de paus.
Het fenomeen lente heeft twee gezichten: de ene dag lonkt ze en drink je de eerste rosé van het jaar buiten in de tuin. De andere dag stort ze eigenzinnig haar stuurse buien naar beneden en kruip je weer terug in het winterhol bij de haard. De voorjaarskriebels willen frivole frisheid in het wijnglas, het lijf en koude botten schreeuwen nog om zondoorstoofd ronkend rode kruidigheid. Een heimelijk verlangen naar de weldadige geurige zomerse warmte van de Provence. Die hunkering bracht mij, met Pasen in het verschiet, naar een pauselijke wijn: Châteauneuf-du-Pape. Alleen de naam al klinkt deftig en voornaam.
21-03-2021: Een liefdesbrief aan Frioul
Eenmaal in jouw ruige, ongecompliceerde armen en ik ben weerloos. Ik blijf maar naar je kijken. Naar jouw bijzondere planten en bloemen, gloedvolle zonsopkomsten en zonsondergangen, weidse uitzichten richting de stad en de oneindig lijkende zee. Ik vlei me tegen jouw warme kalkstenen rug in de calanques en koel af in het onderwaterparadijs dat aan jouw voeten ligt. Nergens anders in Frankrijk vind ik zoveel rust. Ik hoef niet mee met het laatste bootje, ik mag bij je blijven. Samen met 150 markante eilanders die het voorrecht hebben om alle seizoenen met je te delen.
07-03-2021: Bouillabaisse en een rosé als een visvrouw.
Het zijn geweldige types, de visvrouwen van de Vieux-Port in Marseille. Zakenvrouwen met door zon, wind en zout geteisterde gezichten. Geen rimpelcrème die tegen dit buitenleven bestand is. Je hoort ze nooit klagen. Als je ze verstaat tenminste. Het vissersvrouwentaaltje is soms lastig te doorgronden. Trots slingeren ze exotische Provençaalse vissennamen over de vierkante visbakken, die je na één keer horen niet begrijpt en geen tweede keer durft na te vragen uit angst om voor domme onwetende toerist versleten te worden. Ze staan er elke ochtend, gehuld in ouderwets gebloemde oma-schorten, praktische bodywarmers en snikhete snowboots, ook al tikt het kwik de 25°C aan.
14-02-2021: Monnikenwerk: de edelzoete wijn van Monbazillac
De winterse omstandigheden en het restantje Monbazillac in de wijnkoelkast deden mij opeens weer aan de kerstdis denken. De wijn was een vineuze relikwie van het dessert, de begeleider van de ijskoude nougat glacé die ik maakte naar het op dit platform verschenen recept. Een glas zoete wijn solo drinken had niet mijn voorkeur, er hoorde toch echt een begeleidende spijs bij. Wat te doen met het restant van deze roemruchte wijn uit Monbazillac?
02-02-2021: Côte-Rôtie: de vloeibare droom van elke liefhebber.
Een paar dagen geleden had ik hier over het videokanaal winemasters.tv dat alleen over wijn gaat. De eerste documentaire die ik keek, over E. Guigal in Ampuis, was een schot in de roos van mijn wijn- en Zuid-Frankrijkhart. Een verhaal over het najagen van dromen, keihard werken en de liefde voor druiven en wijn.
25-01-2021: Ontdekt: educatief wijnamusement
Ik zie mijzelf het liefst over wijn lezen in Zuid-Frankrijk. In de schaduw van een oude plataan van een fijne gîte in de Luberon, omringd door het gezang van heel mannenkoor cigales. Een glas Provençaalse rosé erbij, uit de koeler van klei. Of op een kiezelig strandje in een van de calanques van de archipel du Frioul. Tussen drijfhoutjes en gedroogd zeegras, met rimpelige vingers van het snorkelen wanneer ik de bladzijden omsla. Zilte golven klotsen tegen de tussen twee rotsen ingeklemde fles witte Cassis.
29 december 2020: De oesters van oudejaarsavond over de jaarwisseling in Frankrijk: dan eet je daar nou eenmaal oesters en geen oliebollen of appelflappen. Voor de liefhebbers – en voor wie er gewoon nieuwsgierig naar is – vertellen we er hier wat meer over. Renée vertelt over de spijs, ik over de wijn erbij.
18-12-2020: De desserts van de Provencaalse kersttraditie
28-11-2021: Proeven als een pro: vinologen hebben levenslang
In een klein zijstraatje in de buurt van de Cours Mirabeau in Aix-en-Provence vind ik een winkel met Provençaalse stoffen. Een klein pijpenlaadje. Het is er druk, een ‘méli-mélo’ van Italianen, Engelsen en Fransen. Ze debatteren hevig over de kleuren, patronen en het aantal gewenste meters stof. En vragen advies aan de vriendelijke, deskundige stoffenvrouw, die ook het ongevraagde advies niet schuwt. Ik hoef geen advies vandaag. De keuze is reuze, ideaal om een geschikt lapje te vinden dat mag gaan dienen als tafelkleed. Een lapje Provençaals dessin uiteraard, zodat er toch een stukje zomer, een piepklein stukje Provence en een metertje geluk op tafel komt op de Hollandse tafel.
09-11-2020: Zo’n rode Zuid-Franse buffer
Nog niet eens zo heel lang geleden had ik een goede remedie tegen de naderende post-herfstperiode: een week of twee naar Zuid-Frankrijk. Ik heb niets tegen het fenomeen herfst. De herfst zelf is fantastisch: een nieuwe druivenoogst, paddenstoelen spotten in het naar vergankelijkheid geurende bos. De amberboom schudt zijn goudgele, bronzen en roodharige lokken wuft in de al stevige herfstbries. Even verderop trillen de golden delicious-kleurige blaadjes van een populier op het ritme van de wind. Steeds vaker vlinderen er blaadjes weg, bestemming onbekend. Lente en zomer zijn klaar met het voorbereidende werk, de herfst maakt de klus af.
03-11-2020: Die ‘rouge’ uit de Luberon: druppels herinneringen vullen het glas
Afgelopen week was een akelige bevestiging dat de zon niet altijd schijnt in de Provence. Een week van loodgrijze stapelwolken ellende. Een week waarin de druiven te zuur waren. Een week waarin bittere tannines zich ophokten tot in de diepste kern van de druivenpitten. Een glas doffe getergde ellende. Een niet te drinken wijn, een wijn met fouten.
Bizar genoeg lekten er vrijwel direct uit mijn fles mooie herinneringen een paar krachtige druppels hoop. De troostende onbevangen hoop bij de gedachte aan de eindeloze zomers van vroeger. Zomers zonder donkere wolken. Een zomer van veertig jaar geleden, die vorig jaar terugkwam in het weerzien met Louis-Michel Brémond van Domaine Les Vadons in Cucuron.
25-10-2020: Niet te versmaden ‘wit: Corsica en de Hérault
Een pleidooi voor witte wijn uit de Provence. Want die krijgt naar mijn mening volstrekt onvoldoende erkenning. Bij nader inzien (zo heet dat toch?), dacht ik: maar als je enthousiast bent over wit uit het zuiden, dan kun je het niet maken om Corsica en de Hérault zomaar over te slaan. Ik moest mezelf gelijk geven.
18-10-2020: Pleidooi voor Provençaals wit:] ‘een aristocratische geur van opwaaiende zomerjurken’
Ik wil het opnemen voor de minderheid in de Provence: witte wijn. Aan discriminatie doe ik niet, op mijn proeftafels verschijnen alle kleuren van de regenboog, uit alle windstreken. Uiteraard zit er tijdens een verblijf in de Provence vaak rosé in mijn wijnglas. Dat ligt voor de hand, le roi Rosé regeert er. En toch knaagt dat aan het geweten van een vinoloog. Vandaar dat ik het nu wil opnemen voor die onderschatte ‘witte’ van de Provence.
06-09-2020: Om 8 uur ’s ochtends aan de wijn
Het is bijna 8 uur, Matour ontwaakt. Scholieren van buiten het dorp worden door hun ouders bij de bushalte afgezet. Geluiden van de dag en het is marktdag!
Mijn wandeling van zo’n 3 kilometer vanuit het vakantieverblijf gaat louter heuvelafwaarts, maar de warme ochtendtemperatuur heeft, in combinatie met de lichamelijke inspanning, zijn werk gedaan. Vandaag is de temperatuur Zuid-Frans. Het luie zweet, dat na lange kantoordagen in crisistijd eindelijk de kans krijgt om uit de kast te komen, parelt op mijn voorhoofd. Tijdens het uitpuffen op een muurtje en het overzien van de markt, beslaat zelfs de bril ervan. Maar door de zweetmist heen meen ik toch echt flessen wijn en een barrique te zien staan. Ik kwam naar het dorp voor een krakend verse baguette, maar die kan wachten. Ik volg mijn gevoel en zesde wijnzintuig: erop af!
09-08-2020: Mijn Provençaalse rosé-top 5
Het is weer zover: het is begin augustus en ik mis Zuid-Frankrijk. Dat ik een slordige 6 weken geleden in juni Frankrijk’s zuiden aantikte in de Mâconnais en mocht proeven van het land zodra het weer mocht, ben ik bijna alweer vergeten. Ik ben zelfs een beetje jaloers op de grote hitte van de Provence. Ik roep de herinnering op aan de geur van garrigue en dennenbossen, en ik zou niets liever willen dan het geluid van zo’n zomer weer eens horen: het oorverdovende concert van de cigales. Kortom, j’ai le mal du pays. Ook naar Provençaalse rosé.
22-07-2020: Le Gibassier, zo’n Provençaalse heerlijkheid
Heb ik het hier eerder over gehad: Lourmarin, mijn favoriete dorpje in de Luberon. Zo’n ‘plus beau village de France,’ smalle straatjes met hippe boetiekjes en galeries, gastronomische restaurants, een cave coopérative, een fijne boekwinkel, een onnavolgbare vrijdagmarkt én de waanzinnig goede boulangerie van Stéphane Riquier.
Daarover wil ik het even hebben.
22-05-2020: Proeven bij mijn favoriete château in de Luberon
De wijnen van de Luberon (Vaucluse) zijn de laatste jaren steeds beter geworden en omdat ik er toch was, wilde ik in Lourmarin heel graag naar Château Fontvert. Eerder met die wijnen kennis gemaakt en ik was nieuwsgierig geworden. Maar een echte visite, dat gaat natuurlijk zomaar niet. Ik stuurde een mailtje en kreeg een verlossend antwoord. Ik mocht komen voor een… proeverij. Een rondleiding zat er niet in, er werd in de kelder gewerkt. Alle begrip. En dat dit geen smoes was om mij af te schepen, kwam aan het kelderlicht toen ik het eerste stuk van mijn eerder gemaakte wijnwandeling nogmaals maakte en zwaar verkeer achter mij hoorde brommen. En ja hoor, even later werd ik ingehaald door een enorme vrachtwagen die het erf van Fontvert op draaide en pallets vol lege flessen uitlaadde. Bestemd voor de mise en bouteille.
26-04-2020: Tip voor straks: wijnwandelen in de Luberon
Wandelen in het noorden van Nederland valt qua zwaarte veelal in de categorie ‘ommetje’. De meestal aanwezige (tegen)wind fluit in de oren en geeft je er gratis een loopneus bij. Wandelen in Zuid-Frankrijk is van een geheel andere orde. Tien kilometer over stenige paden of huiveringwekkende smalle geitenpaadjes gaan een stuk minder fluitend. Dan vallen die grofweg geschatte 14.000 stappen in de categorie ‘meer dan flinke tippel’. Immers, er is geen meter vlak en zelfs als het vlak lijkt, is het toch stiekem vals plat. Met een beetje pech in combinatie met een messcherpe mistral of tomeloze tramontane die het voornemen heeft je van het rechte pad te duwen. Uiteraard kan het er verschroeiend heet zijn, ook al loop je – heel verstandig – in de vroege ochtend of namiddag of in het voor- en najaar. Juni is trouwens een fijne maand, heb ik ervaren. Bijkomend voordeel van deze maand is dat de wijnstok vol in het blad staat en er al trossen gevormd zijn. Uitstekende omstandigheden voor wijnwandelen!
29-03-2020: Tip voor straks! Favoriet: Lourmarin in de Vaucluse
Het is een beetje raar om in deze periode met een vakantietip te komen. Maar over een tijdje zal de beul corona zelf wel opgeknoopt zijn, hoop ik, en kunnen we weer onbelemmerd van en in Zuid-Frankrijk genieten. Zodra het kan, ga ik dan naar Lourmarin in de Luberon, de Vaucluse. Eén van die ‘plus beaux villages de France’. Hoewel het dorp de naam heeft een tikje snobistisch te zijn, ben ik dol op deze village. De status ‘snob’ dankt Lourmarin volgens mij vooral aan de toeristen: kouwe kak uit Parijs of met strooien hoed getooide toeristen met hun veel te grote auto’s en dito mond, die de weinige parkeerplaatsen in het dorp confisqueren. De dorpsbewoners en winkeliers lijken mij echter volkomen normaal, vooral in de vroege, toeristloze ochtenduren is er altijd tijd voor een praatje over het weer, eten of wijn. Tussen haakjes: op vrijdagochtend is er een zeer druk bezochte Provençaalse markt. Als je niet heel vroeg bent, kun je parkeren wel vergeten.
19-01-2020: Rencontres met gendarmes
Het ging na mijn eerste gendarme-ervaring een aantal jaren goed. Tot het moment dat ega vergeet om bij het binnenrijden van het dorp Riez, op weg naar de Gorges du Verdon, het gaspedaal enigszins los te laten. Onze kindjes zullen dit incident nooit vergeten. Enkele meters na het inrijden van het dorp (dat in het geheel nog niet lijkt op een dorpskern, typisch gevalletje omzet-technisch automobilisten pesten) worden we staande gehouden. Aangezien manlief graag rijdt, maar beslist niet graag Frans praat, en vooral niet met ‘instanties’, is het aan mij om de confrontatie aan te gaan.
01-08-2019: Een ode aan de cigales
Bon, je schrijft een stukkie over toeristenterreur, stopt er een kekke protestsong bij, maakt een prijsvraagje van de vertaling, stuurt de eerlijke winnaar een puike fles Provençaalse rosé en gaat een weekje of wat zitten duimendraaien in de hoop dat La Poste die fles niet achterover drukt voor eigen gebruik maar netjes bezorgt. En zowaar, de fles kwam keurig op het bedoelde adres aan. Sterker nog, de winnares maakte ‘m meteen zelf soldaat, schreef er een prettige proefnotitie over en zette een verleidelijke foto online als bewijs. Dat was nog eens een leuke verrassing. Ik kan het dan ook niet laten om die blogpost van Margôt van Slooten-Preng met jullie te delen. Hieronder staat ie.
Tussen Noordzee en Méditerranée 