“Je moet er wel iets bij eten”, vertrouwt Ibert van der Waal mij toe als hij mij de prijs van het kennisspelletje aan het eind van de les plechtig overhandigt. Een goede tip, want hij leerde ons al dat dit inderdaad geen lichtvoetige wijn is die zich solo laat drinken. Ik had de ‘Old Ghost’ nog wat langer in de fles kunnen laten, de wijn leent zich immers uitstekend om opgelegd te worden, maar mijn nieuwsgierigheid wint het van het geduld. Een mooie zomeravond (conform het advies met ‘iets te eten’ erbij) en dito gezelschap vormen een perfect moment om de oude geest uit de fles te bevrijden.
Tijdens het openen van de fles komen de herinneringen aan het memorabele moment van het spelletje “petje op, petje af” in de les van Ibert van der Waal (docent Noord-Amerika bij de Wijnacademie/sales manager bij wijnimport J. Bart) met een zachte zucht en een weemoedige glimlach terug. Het is sowieso al een dingetje voor mij, een wijn uit de Nieuwe Wereld, want meestal beantwoordt die niet zo aan mijn smaakprofiel, weet ik nog niet zo heel veel van Californische wijnen en ben ik eigenlijk geen spelletjesmens. Maar vooruit, als de inzet een mooie fles wijn van goede kwaliteit is, doe je uiteraard je stinkende best, vooral als je weet dat er zo’n 70 nieuwsgierige kapers op de kust zijn. Lucky me. Ik won en dan ben je toch wel een beetje trots. Het leek mij daarom wel zo aardig om hierbij te laten weten wat mijn medestudenten zijn misgelopen.
Alles in Amerika is groter, dus ook de fles. Een vergelijkend warenonderzoek levert het bewijs: de Lodi ‘Old Ghost’ old vine Zinfandel 2014 van Klinker Brick Winery weegt twee keer zoveel als een ‘normale’ fles van 75 cl. Flinke arbeid voor de pols! De mijne vindt dit gewicht overigens niet fijn, dus van een vaste hand is bepaald geen sprake en zo maak ik vlekken. Een lodderige diep paarsrode druppel zuigt zich in het maagdelijk witte, mysterieuze etiket met – in relief- het karaktervolle silhouet van een oude zinfandel.
Lodi
Een grote wijn maken begint met een geschikt klimaat en een goede bodem. Lodi is dé streek voor zinfandel. Het mediterrane klimaat (ideaal voor warmteminnende soorten als zinfandel) en de zanderige leembodem zorgen voor ideale omstandigheden voor deze typisch Californische druif. Grofweg ligt Lodi tussen de San Francisco Bay en de Sierra Fouthills van de Sierra Nevada, de poort tot Central Valley, op zo’n 160 km van de San Fransisco Bay. Overdag is het er warm en ’s avonds koelt het af. Verkoelende briesjes uit de rivierdelta van de San Joaquin voorzien de regio van een betrouwbare en natuurlijke airconditioning tijdens het groeiseizoen. Dit perfecte klimaat is voor wijnmakers ideaal om rijke en volle wijnen te maken met een een verfrissende natuurlijke zuurgraad. Het groeiseizoen is relatief droog. De meeste regen valt in de winterperiode, zodat ziektes weinig kans krijgen en de druiven goed kunnen rijpen, met minimaal ingrijpen in de wijngaard.
Fruitschuur
In Lodi groeit het fruit voor veel merkwijnen. Al eeuwen maken druiven er deel uit van de natuur. Nog altijd sieren wilde druivenranken de bomen aan de oevers van de rivieren Mokelumne en Cosumnes. Een van de oudste en oorspronkelijkste rassen is de zinfandel. Rond 1850 komen veel dorstige goudzoekers en avonturiers hun geluk beproeven in dit deel van Noord-Amerika. De vraag naar drank neemt enorm toe en in die vraag wordt voorzien. De eerste wijngaarden worden aangelegd door o.a. Charles Weber en George West. Vooral zinfandel en tokay doen het goed op de zanderige leem- en kleibodem. De wijnbouw floreerde en zelfs de Prohibition (1919-1933) had weinig effect op Lodi.
Zinfandel Capital of the World
Lodi heeft zichzelf uitgeroepen als Zinfandel Capital of the World, 40% van de productie van Californie komt hier vandaan en er is een naam opgebouwd met de Old Vine Zinfandels. De oudste stokken staan er sinds 1888. Die oude knarren hebben lage opbrengsten, maar brengen een hoge kwaliteit fruit voort. Met het verkrijgen van de status van AVA Lodi in 1986 treden producenten uit de schaduw van de grote merkwijnen. De vraag naar droge kwaliteitswijnen neemt immers toe en historische druivenrassen als tokay, chenin blanc, maakten plaats voor moderne rassen als cabernet, chardonnay en merlot. Alleen de geest van de zinfandel blijft ronddolen en vormt nog de link naar het verleden.
Back to the roots
Back to the roots dus: een dozijn wijnmakers gaat ervoor om de natuurlijke omstandigheden optimaal te benutten om een gecompliceerde en complexe wijn te maken; zij koesteren de oude stokken zinfandel. Een van deze wijnmakers is Klinker Brick Winery. De familie Felten zwaait er de vineuze scepter over 15 percelen “Old Vine” Zinfandel (varierend in leeftijd van 40 tot 120 jaar). Deze senioren wortelen in zanderige leembodems en horen tot de subregio’s Mokelumne River en Clements Foothills. Old Ghost valt onder de sub-AVA Mokelumne River. De Feltens en Klinker Brick hebben slechts één doel: het produceren van wereldklasse wijn!
De beste percelen met de meest bejaarde stokken verdienen het om met hun minuscule opbrengst (minder dan 1000 kg per hectare) bij te dragen aan het ontstaan van Old Ghost. Leuk om te weten: de druiven voor deze fles werden geoogst op 14 september 2014.
Recalcitrante bejaarde
Deze oude geest heeft zijn eigen willetje en gedraagt zich idem dito in de kelder. Een uitdaging voor de wijnmaker om de geest in de fles te krijgen. Wijnmaker Barry Gnekow spreekt klare taal over het maken van Old Ghost. Vrijwel elk jaar maakt de poltergeist die in het fruit leeft, het hem enorm moeilijk en gedraagt zich als een recalcitrante bejaarde. Nogal onwillig om mee te werken aan de fermentatie, ondanks technische moderniteiten en creatieve keldertechnieken, als een oudere die de digitale revolutie niet meer kan bijhouden. Het fruit van deze oude stokken zinfandel zorgt elk jaar weer voor uitdagingen in de kelder. Misschien zijn het de kleine opbrengsten die veroorzaken dat de wijn ‘vast blijft zitten’ in zijn reis naar volledige vergisting, maar zeker is dat The Old Ghost treitert en zijn wil oplegt aan de wijnmaker. Uiteindelijk geeft hij zich gewillig over en er ontstaat een unieke en zeer complexe wijn.
De geest uit de fles
Ik ben voorbereid op een flinke dosis alcohol, Amerikaans eiken en zet mijn smaakpapillen schrap. Is het levenselixer of is het toverdrank? Komt de geest uit de hemel of is het een plagerig duiveltje? Ook dit aspect lijkt gemanaged door de Amerikanen: de eerste indruk moet goed zijn, daar krijg je geen tweede kans voor. En dat lijkt effect te hebben: ik haak niet direct af, deze wijn verrast enorm. Mijn beeld over Californische wijn (simpel, plakkerig zoet, houtgedomineerd) moet ik direct bijstellen. Natuurlijk is de houtopvoeding (40% Frans eiken, 60% Amerikaans eiken, 18 maanden) zeker niet te negeren, maar de hinderlijke, geparfumeerde vanillegeur blijft achterwege. In plaats daarvan stijgen fijne aroma’s op die mij doen denken aan een pot dikke, zwarte bramenjam met een rasp verse kruidnagel en exotische specerijen, maar ook aardse tonen komen naar voren. Hoe langer ik ruik, hoe meer ik ontdek: je blijft er maar aan snuffelen!
Dan volgt de eerste slok: niet té spicy, de rijpe fruitbom heeft de overhand. De kleine vruchten (dus relatief veel schil) zorgen voor het vrijkomen van veel antocyanen en tannines. De wijn is daardoor stevig geschraagd met tannines, maar deze zijn mooi rijp. Het alcoholpercentage is enorm (15,9%!), maar gek genoeg stoort dit niet. Het geeft de wijn wel een iets zoete indruk. Het percentage restzoet is 5,5 gram/liter en is prachtig in balans met de mooie zuren (PH 3,68). De afdronk is fantastisch lang en gloedvol. Die oude geest strooit zonder schroom zijn magische krachten: bij elke slok verovert hij mijn hart, hij houdt mij in zijn geestengreep. En daarin schuilt nu net het gevaar. Dit is een wijn om gul te delen! Als je slechts één fles hebt, blijft er in een groter gezelschap wel geteld één glas puur geluk over om intens en gefocust van te genieten, terwijl elke reuk- en smaakcel schreeuwt om aandacht. Om meer!
En er is niet meer. Ik vind het zelfs zonde dat ik een druppel verspild heb. Van mijn prijs blijft slechts de eeuwige roem over. Eeuwige roem voor deze plaaggeest, waarvan je zou willen dat je nog een paar flessen had om te bewaren. Om over een paar jaar te ontdekken wat The Old Ghost nog meer in petto heeft, een levenselixer voor de toekomst. De magnifieke oude geest in de fles kwam los en wist de mijne te overtuigen en te betoveren. Pleased to meet you, Old Ghost.
Tussen Noordzee en Méditerranée 